Programma 2022-2026
De FNP is een partij die opkomt voor Fryslân en haar inwoners. De FNP streeft naar meer zeggenschap voor de Gemeente Opsterlân en de provincie Fryslân en is dan ook een groot voorstander van de overdracht van Rijkstaken. Met het geld dat daarbij hoort, aan de gemeente en provincie. Zo zou de provincie eigen wetgevend gezag moeten krijgen waarbij wij zelf kunnen beschikken over bijvoorbeeld de bodemschatten. Identiteit, regionale economie, werkgelegenheid, taal, cultuur, onderwijs en het landschap zijn voor de FNP belangrijke onderwerpen.
Volgens FNP Opsterlân is de gemeente met ongeveer 30.000 inwoners groot genoeg om zelfstandig verder te gaan. Samenwerking met andere gemeenten is natuurlijk goed mogelijk en soms wenselijk, vooral op sociaal gebied.
De FNP is in democratische partij en staat een zo groot mogelijke openbaarheid van bestuur voor. De macht hoort uiteindelijk bij de burger te liggen.
De FNP is geen filiaal van een Haagse partij en kan daarom in alle vrijheid opkomen voor de belangen van de eigen gemeente. De FNP is op federale wijze in Den Haag vertegenwoordigd in de OSF (Onafhankelijke SenaatsFractie) in de Eerste Kamer en in Europa in de EFA (Europese Vrije Alliantie). Er moet goed gekeken worden naar welke overheid het beste welke taak uit kan voeren. De FNP wil uitgaan van de eigen kracht van Opsterlân en Fryslân.
Voor de FNP staat voorop dat de mensen de kans moeten krijgen om hunzelf te zijn en te ontwikkelen. De kwaliteit van leven in een veilige gemeenschap staat bij ons hoog in het vaandel. Solidariteit tussen arm en rijk, jong en oud en gezond en ziek is belangrijk. Het gemeenschapsdenken moet ervoor zorgen dat niemand aan de kant komt te staan.
De FNP zet vraagtekens bij het streven naar groei en opschaling. Zo'n ontwikkeling zet vooral het milieu (klimaat) en het Friese eigene zwaar onder druk. De FNP streeft naar een ‘groene' wereld, met duurzame mogelijkheden voor een gezonde toekomst.
De FNP is tegen verdere gaswinning en voor het ontwikkelen en gebruiken van nieuwe vormen van energie die het landschap niet aantast.
1. Bestuur en communicatie
In de visie van de FNP zijn de bestuurders en ambtenaren er voor de burgers. Om de burgers van Opsterlân zo veel mogelijk bij het bestuur te betrekken is de FNP voorstander van een raadplegend referendum over belangrijke zaken. Dorpsvisie en overleggen met dorpsbelangen, buurt- en wijkbesturen en dorpshuisbesturen zijn ontzettend belangrijk. Daarnaast moet er veel meer en opener met (in plaats van over) de inwoners van Opsterland gecommuniceerd worden, en dan vooral in het Frysk.
Bij een gemeente past een open en klantvriendelijke cultuur bij bestuurders en ambtenaren, die hun niet verschuilen achter regels en wetten.
De FNP is van mening dat er een einde moet komen aan het al te makkelijk overhevelen van gemeenschapstaken aan de vrije markt. De gemeente moet altijd zelf sturingsmogelijkheden hebben.
Groter en meer hoeft niet altijd beter te zijn. Het tegenovergestelde is vaak het geval. Grootschaligheid maakt dat de betrokkenheid afneemt en de kosten toenemen. Twee zaken die de FNP niet wenselijk acht
De FNP heeft een brede opvatting over het begrip gemeenschapstaken. Een gemeentebestuur hoort haar druk te maken over het welzijn van de inwoners in brede zin.
De FNP wil;
- Dat er interactief met inwoners gecommuniceerd wordt;
- Dat het gemeentebestuur haar inzet voor het welzijn van de inwoners in brede zin;
- Dat de gemeente dorpen faciliteert bij het opstellen van een dorpsvisie. Het dorp moet hier zelf mee komen, van onderop;
- Dat het zogenaamde uitdaagrecht (Right to Challenge) vorm krijgt, met een verbindende faciliterende taak voor de gemeente.
2. Economie, landbouw en recreatie
De werkgelegenheid is een punt van grote zorg. De motor van de economie in onze plattelandsgemeente, zonder grote stad, wordt gevormd door de middelgrote en kleine bedrijven, vooral landbouwbedrijven. De gemeente hoort de werkgelegenheid te ondersteunen en die niet met onnodige regeltjes te begrenzen en de Opsterlandse bedrijven met een positieve grondhouding tegemoet komen.
De FNP is van mening dat in de eerste plaats ingezet moet worden op een gezond midden- en kleinbedrijf. De landbouw is al lang een belangrijke pijler van Opsterlân. In vooral de bos- en heiderijke gebieden bij het Alddjip langs is ook het toerisme van economisch belang. Door het openstellen van het Polderhoofdkanaal is de kleinschalige recreatie versterkt.
De agrarische sector is en blijft van grote waarde voor Opsterlân. Ook de ontwikkeling van streekproducten kan de kleinschalige werkgelegenheid versterken.
Eigen initiatief en ondernemerschap moet worden gewaardeerd. Wij moeten oog hebben voor bestaande en beginnende bedrijven uit eigen omgeving en inspelen op kwaliteit door hoogwaardige werkplekken. Niet meer, maar beter!
De FNP vindt:
- Dat vervuilende industrie niet in onze gemeente past;
- Dat een snelle digitale verbinding in de hele gemeente gerealiseerd moet worden;
- Dat aandacht moet worden gegeven aan het cultuurhistorische verleden van Opsterlân;
- Dat voorzichtig omgegaan moet worden met het karakteristieke landschap van Opsterlân
- Dat planmatige verbetering van de gemeentelijke dienstverlening naar de ondernemers nodig is;
- Dat regelgeving en ambtelijke bureaucratie geregeld opgeschoond moeten worden;
- Dat de Turfroute onderhouden moet worden met het oog op (meer) aansluitmogelijkheden met provinciale fiets- en wandelroutes;
- Dat Friestaligheid ook op informatieborden voor toeristen zichtbaar moet zijn.
3. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
De ruimte, natuur en het landschap zijn kernkwaliteiten van onze gemeente en daar zijn we zuinig op. Al jaren gaat de biodiversiteit van planten, dieren en vogels hard achteruit. Uit nieuw onderzoek doet blijken dat ook de insectenfauna, als gevolg van het gebruik van insecticiden, hard achteruit gaat. De gemeente moet het goede voorbeeld geven van een insecticide- en bestrijdingsmiddelvrij beheer van de publieke ruimte. Met de agrariërs willen wij een weg vinden die hun ruimte geeft, rekening houdend met milieu, natuur en landschap. Wij willen de open ruimte zoveel mogelijk open houden. Op dit moment zijn er geen nieuwe bedrijventerreinen nodig, maar willen wij de beschikbare ruimte gebruiken en vernieuwen. Er moet vooral gekeken worden naar inbreidingsplannen, waarbij verouderde woningbouw vervangen wordt door energiezuinige, moderne woningbouw en geschikt voor alle soorten huishoudens.
Het veenweidegebied staat onder grote druk. Door de diepte-ontwatering gaat het veen een chemische reactie aan met zuurstof, waarbij het veen verbrandt, bodemneergang plaatsvindt en veel CO2 vrij komt. De broeikasgassen CO2, methaan en stikstofoxide laten in de atmosfeer de zonnestraling wel door naar het aardoppervlak, maar houden de terugkerende straling tegen. Hierdoor zijn dit de voornaamste veroorzakers van de opwarming van de aarde en daarmee van de klimaatverandering.
De FNP zal:
- Er bij de gemeente op aandringen om geen insecticiden en bestrijdingsmiddelen te gebruiken in de openbare ruimte;
- Er bij de gemeente op aandringen om in alle bermen zogenaamd ‘ecologisch bermbeheer' toe te passen;
- Natuur inclusieve landbouw bevorderen.
De FNP wol met zorg met de beschikbare ruimte omgaan. Revitalisering en sanering van oudere bedrijventerreinen vraag om een gemeenschappelijke inspanning van de gemeente, provincie en het bedrijfsleven.
De FNP is van mening dat de gemeente zich actief voor dorpsvernieuwing en werkstructurering in moet zetten. De FNP is een groot voorstander van ‘inbreidingsplannen'. Ook moet de gemeente ingrijpen wanneer verkrotting dreigt. Bij inbreidings- en saneringsplannen in de dorpen moeten de omwonenden al in een vroeg stadium betrokken worden. Alleen als het echt aangetoond is dat er uitgebreid moet worden komt dit in beeld.
Om bijzondere woonvormen mogelijk te maken wil de FNP bekijken of bestemmingsplannen aangepast moeten worden. Bij nieuwbouw moet rekenschap gehouden worden met het eigen gezicht van de omgeving. Wonen moet weer mogelijk worden op plekken waar winkels zich terugtrekken. Horeca moet de ruimte krijgen om nieuwe initiatieven te ontwikkelen. Bij woningbouwplannen moet ruim aandacht gegeven worden aan betaalbare huizen voor starters, senioren en kwetsbare groepen.
Het door de eeuwen heen ontstane landschap van het Alddjip en ook van de vervening moet zoveel mogelijk haar oude structuren behouden. Duurzame landbouw moet gestimuleerd worden. Volgens de FNP is er in Opsterlân geen plaats voor nieuwe intensieve bio-industrie.
De FNP zal:
- Inbreidingsplannen stimuleren om open plekken en oudere bedrijventerreinen opnieuw in te vullen;
- Stimuleren dat starters een huis kunnen kopen, liefst in eigen dorp;
- Verkrotting tegengaan door ‘rotte kiezen' aan te pakken en opnieuw in te richten;
- Kleinschalige woonvoorzieningen en initiatieven voor senioren (zoals een ‘knarrenhof') of kleine woningen (tiny houses) aanmoedigen;
- Agrarische familiebedrijven stimuleren en geen voorstander van megastallen zijn;
- Erop aandringen dat er een gemeentelijke huisvestingsverordening komt in de geest van de provinciale visie 'Wonen waar wij willen wonen'.
4. Verkeer en vervoer
Het verkeer moet zich veilig door onze gemeenten kunnen bewegen. Natuurlijk zijn verkeersdeelnemers verplicht om zich aan de geldende snelheid te houden en om rekenschap met andere verkeersdeelnemers te houden. Waterwegen moeten voor de recreatievaart optimaal in orde zijn.
Bij de infrastructuur in onze gemeente gaat het om in aantal zaken die te maken hebben met omgeving, veiligheid en bereikbaarheid van woon- en andere gebieden in Opsterlân. Het gaat dan om zaken als verkeer, vervoer, verkeersveiligheid en natuur & landschap. De FNP Opsterlân is van mening dat in het beleid bovenstaande punten prioriteit moeten hebben.
Daarbij is van belang dat er met het ontwikkelen en aanleggen van nieuwe infrastructurele projecten oog is voor, en rekenschap gehouden wordt met, de unieke waarde van het landschap en de landelijke omgeving. Het zorgen voor de verkeersveiligheid is een taak van de gemeente. Aandacht schenken aan veilige fietsroutes voor de schooljeugd is daarom een punt waar de FNP Opsterlân zich hard voor maakt.
Volgens de FNP moeten hoofdwegen 80-km wegen blijven. Daarbij is van belang dat overal waar er behoefte aan is er veilige fietsverbindingen komen.
Op wegen met lintbebouwing, de zogenaamde erftoegangswegen, moet de snelheid verlaagd worden naar 60 km per uur. Zowel uit het oogpunt van geluidsoverlast (maximaal 60 decibel), volksgezondheid (fijnstof) als verkeersveiligheid is dat van groot belang.
Daarnaast moet er extra aandacht zijn voor het telkens groter en zwaarder worden landbouwverkeer. Verder moeten verkeersonveilige punten met spoed aangepakt worden.
Natuurlijk is ook een goed en integraal openbaar vervoer van groot belang voor de bereikbaarheid en leefbaarheid van het platteland. Er moet rekening gehouden worden dat de dienstregeling van het openbaar vervoer goed op elkaar aansluit.
De FNP wil:
- De aanleg van veilige fietsroutes voor de schoolgaande jeugd, toeristen en e-bikegebruikers;
- Zich inzetten voor goed en doelmatig openbaar vervoer op het platteland;
- Dat het toeristische fietsnetwerk in stand gehouden wordt;
- Een degelijke discussie over de wenselijkheid van nieuwe spoorverbindingen met de Randstad;
- In alle gevallen niet zomaar een spoorlijn binnen de grenzen van de gemeente.
De FNP is:
- Tegen de aanleg van de Lelylijn door Opsterlân als het gaat om grote onomkeerbare effecten op de gemeenschap, natuur en landschap.
5. Welzijn
FNP Opsterlân streef naar een gemeenschap die naar elkaar omkijkt. In een sociale, levendige gemeenschap telt iedereen mee. Mensen moeten zo lang mogelijk zelfstandig en in hun eigen gemeenschap kunnen wonen. Er moet ruimte en plek zijn voor jong en oud.
Het actief en volwaardig meedoen voor alle inwoners van Opsterlân is van belang. De gemeente krijgt steeds meer taken van het Rijk op het gebied van werk, WMO en jeugd. Ze krijgt voor die taak echter een te klein budget om aan de eisen te voldoen. Daarom wordt er een groter beroep gedaan op zelfredzaamheid, mantelzorgers en vrijwilligers. Het is niet meer vanzelfsprekend dat de gemeente alles regelt en bekostigt. We zullen samen moeten werken om ervoor te zorgen dat er geen mensen tussen wal en schip raken.
Het in standhouden van club- en buurthuizen is van essentieel belang voor de gemeenschap.
Jeugd
Om het aantrekkelijk te maken om in Opsterlân te wonen en op te groeien is het van belang dat de jeugd zich kan ontwikkelen en daarvoor de mogelijkheden krijgt in eigen dorp en woonplaats. Activiteiten van jeugd- en jongerenclubs die in de verschillende plaatsen ontwikkeld worden, verdienen aandacht en steun. Voorlichting over alcohol, drugs en risicovol gedrag dient aanhoudend plaats te vinden.
De FNP vindt:
- Dat de jeugdraad een belangrijk adviesorgaan kan zijn en een goede vorm van jeugdparticipatie;
- Dat de participatiewet WIJ (Wet Investeren in Jeugd), bedoeld voor de jeugd tot en met 27 jaar, vooral voor diegenen die niet aan de slag komen, mogelijkheden biedt;
- Dat projecten op grond van die wet in eerste instantie gericht moeten worden op kennisoverdracht, vorming en leer-werktrajecten en daarna op werk.
- Dat de jeugd in principe in elk dorp een eigen onderkomen moet hebben, zodat ze niet aangewezen zijn op bars, kroegen en de straat;
- Dat jeugdketen gelegaliseerd kunnen worden as er aan de veiligheidseisen voldaan wordt en de verantwoordelijkheid geregeld is;
- Dat de gemeente ruimte moet bieden aan initiatieven waar de jongeren zelf mee komen (van onderop);
- Jongeren niet teveel begrensd moeten worden door verregaande regeldruk.
Ouderen
Ouderen vormen een steeds groter worden groep in onze gemeenschap. Aandacht voor ouderen en beleid dat erop gericht is dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen redden is van groot belang voor de situatie van diezelfde ouderen. Belangrijk daarbij is dat er goede woonruimte in de dorpen beschikbaar is.
De FNP vindt:
- Om te komen tot integraal ouderenbeleid het van belang dat die groep betrokken wordt bij de planvorming;
- Er aandacht komen moet voor de steeds groter wordende groep ouderen die vereenzamen en met psychische problemen zitten;
- De indicatiestelling voor het toekennen van zorg, bijstand, enz. objectief, onafhankelijk en integraal uitgevoerd moet worden;
- Er voor alle vragen op het gebied van WMO een loket moet zijn;
- De ouderen op het gebied van digitalisering toegankelijke hulp dienen te krijgen;
- Aangedrongen wordt op initiatieven met gemengd wonen: Jong en oud door elkaar;
- Zorg zoveel mogelijk in het eigen dorp aangeboden wordt;
- Het aantal seniorenwoningen zoveel mogelijk over de dorpen verspreid wordt;
- Het voor ouderen belangrijk is dat openbare gebouwen goed bereikbaar en toegankelijk zijn.
Mensen met een handicap
Op de WMO mag niet bezuinigd worden. Bij het inrichten van de ruimte en openbare gebouwen moet veel meer rekenschap gehouden worden met toegankelijkheid en begaanbaarheid voor rolstoelgebruikers en andere gehandicapten. Bij de spreiding van duurzame, aangepast woningen moet ervan uit worden gegaan dat de gehandicapten in eigen dorp kunnen blijven wonen.
6. Taal en cultuur
Taal en cultuur zijn bij uitstek dragers van de eigen identiteit van de Friese gemeenschap. De meeste inwoners van onze gemeente gebruiken de Friese taal. Het is daarom van belang dat de gemeente aan taal en cultuur aandacht schenkt en die ook stimuleert. Ook uit toeristisch oogpunt bekeken zijn taal en cultuur van groot belang.
Een bloeiende kunst- en cultuursector levert een bijdrage aan het welzijn. Het is daarom van belang dat er aandacht geschonken wordt aan culturele initiatieven. Om (passieve en actieve) deelname aan creatieve projecten te bevorderen is een breed en laagdrempelig aanbod van scholen, verenigingen en particulieren een voorwaarde.
De FNP wil dat het gemeentebestuur aandringt op Friestalige initiatieven.
De Nota Frysk Taalbelied/Nota Fries Taalbeleid is achttien jaar in de la blijven liggen en moet nu eindelijk eens nageleefd worden. Dat betekent meer zichtbaarheid (en hoorbaarheid) van de eigen taal in het openbare leven.
De FNP wil geregeld evaluaties van de effecten van het taalbeleid in de praktijk.
Een centrum voor een levend cultuuraanbod in Gorredijk is van grote waarde. Het museum en de bibliotheek zijn uitstekende culturele ontmoetingsplaatsen, waar kunstenaar en toneelverenigingen alle kansen horen te krijgen.
7. Onderwijs
Het onderwijs moet erop gericht zijn het beste uit kinderen te halen. De gemeente moet haar inzetten voor taalontwikkeling in de volledige breedte van het onderwijs en het beschikbaar en bereikbaar maken van de mogelijkheden daartoe.
De FNP vindt dat het gemeentebestuur invloed moet hebben op het functioneren van het onderwijs op de scholen door in gesprek te blijven met de schoolbesturen. Dat kan verder gaan als het wel of niet in stand houden van een school in een kleine dorpskern. Door de krimpende bevolking zal het aantal leerlingen afnemen en dat zal gevolgen hebben voor diverse scholen in onze gemeente. Van belang is dat het onderwijs beschikbaar is en blijft.
De FNP wil:
- Dat de gemeente streef naar uitbreiding van drietalige scholen in de hele gemeente;
- Dat alle (kleine) scholen as ontmoetingsplaats voor de gemeenschap de kans krijgen om de functie van ‘bredere school' op haar te nemen.
- Dat sport (ook Friese sporten) en muziek een plaats krijgen in de school;
- Dat voor een gelijkwaardige en brede taalontwikkeling van kinderen tweetalige peuterspeelzalen in alle dorpen en woonplaatsen beschikbaar komen;
- Dat samenwerking tussen openbaar en bijzonder onderwijs steun krijgt, vooral als dat tot gevolg heeft dat een school in het dorp kan blijven bestaan;
- Dat de schoolkinderen in elk geval zwemmen leren en in aanraking komen met schaatsen.
8. Sport
Jong en oud moet aan sport kunnen doen. De gemeente hoort een goed, laagdrempelige sportinfrastructuur te bevorderen. Sport is belangrijk voor het verbeteren van de volksgezondheid en heeft een sterk sociaal verbindende rol.
In onze gemeente is een goede, laagdrempelige sportinfrastructuur en die is van groot belang.
De FNP vindt het van belang:
- Dat sportstimulerende projecten opgezet moeten worden;
- Dat de sportclubs subsidie ontvangen;
- Dat de zwemaccommodaties meer aandacht krijgen van de gemeente.
9. Volksgezondheid en milieu
De gemeente moet ambitie tonen richting een schoner milieu. Dat maakt Opsterlân aantrekkelijk voor inwoners, bedrijven en toeristen. De FNP streeft naar onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen en een watersysteem dat schoon, veilig en voldoende is, zodat ieder hier gezond oud kan worden. Duurzaamheid moet bij de gemeente een hoge prioriteit hebben.
De FNP wil dat het gebruik van schone energie gestimuleerd wordt. Bijvoorbeeld door het faciliteren van een participatiemodel in de dorpen om met elkaar zonnepanelen in te kopen op de meest wenselijke plaatsen te installeren.
De gemeente heeft een rol in het stimuleren om te bewegen en voorlichting te geven over gezondheid, bijvoorbeeld over alcohol- en drugsmisbruik. Een probleem dat in alle lagen van de bevolking voorkomt.
Teveel verlichting in het buitengebied kan ontzettend hinderlijk zijn voor mens en dier. Daarnaast wordt ook gedacht aan lichtuitstoot bij nieuwe stallen en op bedrijventerreinen.
De FNP wil:
- Dat er na wordt gedacht over het stimuleren van beweging en het geven van voorlichting over gezond leven;
- Duurzaam bouwen stimuleren;
- Lichthinder beperken;
- Geen plaats inruimen voor de opslag van afval in de grond;
- Dat energiebesparing in de gemeente gestimuleerd wordt;
- Dat gestreefd wordt naar het energieneutraal maken van de dorpen;
- Dat voor het plaatsen van zonnepanelen met zorg geschikte plekken uitgezocht worden, liefst op daken van gebouwen;
- Er op aandringen dat energiemaatschappijen hun infrastructuur beter op orde krijgen.
10. Financiën
De gemeente moet voorzichtig omgaan met het geld van de burger. Er moet verantwoord en gezond financieel beleid gevoerd worden, daarbij moet het uitgangspunt zijn dat de lasten voor de burgers laag blijven. Als het half kan gaat de onroerendzaakbelasting niet omhoog.
De burger heeft het recht te weten waar de gemeentelijke opbrengsten aan uitgegeven worden. Rode cijfers zijn niet een teken van financieel gezond beleid en moeten voorkomen worden, maar teveel reserves zijn dat ook niet.
De opbrengsten van gaswinning in Fryslân komen ten goede aan de Nederlandse overheid en niet aan de regio. Een eerlijker verdeling, zolang gasvelden in de gemeente geëxploiteerd worden, moet nagestreefd worden. Ook de kosten van bodemdaling en duurdere waterbeheersing moeten verrekend worden.
De FNP wil:
- Dat elk dorp of Plaatselijk Belang door de gemeente een budget toebedeeld wordt om zaken in de publieke ruimte op te lossen om zodoende goed en prettig leefklimaat te realiseren. Van onderop!
- De lokale lastendruk zoveel mogelijk beperken;
- Een overzichtelijke en controleerbare weergave van de gemeentelijke boekhouding;
- Actief kansen geven aan het lokale en regionale bedrijfsleven;
- Een redelijke verdeling van de opbrengsten van gaswinning in eigen omgeving;
- Dat de precario-opbrengsten gebruikt worden voor de aanleg van glasvezel.
De Tynje, 18 december 2021
Definitief vastgesteld op de ledenvergadering op 18 december 2021 in Café-Restaurant Overwijk in De Tynje.
Nederlands 
Frysk